In het Belgische Maasmechelen, vlak over de Nederlandse grens, wacht mountainbiker Jens Schuermans op Tom Dumoulin. Het is een ontmoeting van twee atleten uit twee compleet verschillende fietsdisciplines. Ze hebben jarenlang op een steenworp afstand van elkaar getraind, maar vandaag rijden ze voor het eerst samen - in het bos en op een mountainbike!

Het rijden op een mountainbike is voor Dumoulin niets nieuws, want zowel tijdens als na zijn profcarrière is hij regelmatig te vinden op de trails. Maar hij staat op het punt om zijn MTB-skills te verbeteren, en niet zo'n beetje ook. Samen storten de mannen zich op de trails en praten ondertussen over de twee werelden in de wielersport: het mountainbiken en het wegwielrennen.

De beide mannen treffen elkaar bij het ouderlijk huis van Jens in Maasmechelen. Een eerste snelle blik op elkaars fietsen mondt uit in een diepgaand gesprek. Ze rijden allebei op een Giant Anthem, een volgeveerde crosscountry-mountainbike die is uitgerust met XTR.

Tom bekijkt de fiets van Jens, trekt aan de remhendels, duwt de vering in en controleert de bandenspanning. "Jij hebt toch een wat andere afstelling dan ik," constateert Tom. Samen nemen ze Tom's fiets onder handen: de hendels worden verdraaid, de vering opnieuw afgesteld en er gaat wat druk uit de banden.

Mountainbikes verschillen qua ontwerp behoorlijk van racefietsen. Dat komt omdat de technische reglementen van de UCI voor racefietsen een stuk strenger zijn dan die voor mountainbikes. Bij laatstgenoemde fietsen is er meer vrijheid, waardoor er ook meer ruimte is voor innovaties zoals progressieve geometrieën. Daar komt bij dat het crosscountry-mountainbiken (XCO) veel explosiever en technischer is. Dat maakt een andere zitpositie en afstelling noodzakelijk in vergelijking met een racefiets.

Tom en Jens gaan vol enthousiasme op pad en maken de singletracks onveilig. Jens zit actief op zijn fiets, maakt veelvuldig gebruik van zijn dropper post en speelt met zijn fiets. Tom is gewend aan een nauwkeurig afgestelde zitpositie op zijn racefiets en heeft in het begin wat moeite met de dynamische lichaamshouding en het gebruik van de dropper post. Niettemin is het al snel duidelijk dat Tom zich ook op een mountainbike prima thuis voelt.

In de buurt van een oude kolenmijn loopt een netwerk aan paden die naast flink wat hoogtemeters ook de nodige technische uitdagingen met zich meebrengt. Het tweetal wisselt tijdens de rit ervaringen uit, waarbij Jens af en toe iets te heftige trails heeft uitgezocht, waar Tom even moet passen. "Jens heeft me een tikje overschat, vrees ik. Hij dacht dat ik als ex-prof dit allemaal wel aankon. Op de weg reed ik met de besten naar beneden, maar op de mountainbike moest ik vandaag toch even een paar stukjes overslaan."

Hoewel mountainbiken en wielrennen op diverse punten vergelijkbaar zijn, zijn er toch ook fundamentele verschillen. Bij het wielrennen ligt de nadruk op tactiek, zoals Tom uitlegt:

Jens voelt zich volledig in zijn element op een mountainbike: het fysieke, technische en het individuele spreken hem aan. Toch is ook voor hem de steun van zijn team onmisbaar: " Prestaties zijn onmogelijk zonder de ondersteuning van heel veel mensen. We hebben een hecht team van monteurs, verzorgers en andere mensen die een rol spelen. Je bent maanden samen onderweg, en dan win je en verlies je samen."

Voor Tom zijn de natuurbeleving en de adrenaline een belangrijk aspect van het mountainbiken:

"Als je lekker in een flow zit op een mooie trail of in een afdaling, geeft dat echt een fantastisch gevoel. Zo dicht bij de natuur zijn en die adrenaline-kick maken het voor mij bijzonder."

De afgelopen jaren zijn er meerdere wielrenners geweest die met succes in verschillende disciplines zijn uitgekomen. Denk aan Wout van Aert, Mathieu van der Poel, Tom Pidcock en Pauline Ferrand-Prévot. Die uitwisseling van vaardigheden werkt twee kanten op. De techniek van het afdalen op een mountainbike heeft de veiligheid en prestaties van het wielrennen op de weg verbeterd. Dat is mede te danken aan mensen als Oscar Saiz, een voormalig Spaanse downhill-prof die tegenwoordig wielercoach is:

"Zo'n tien tot twaalf jaar geleden werd ik benaderd door Louis Delahaye (Rabobank) om renners te helpen veiliger af te dalen. Het uitgangspunt was veiligheid, maar toen de prestatievoordelen duidelijk werden, verschoof de focus. Op hun vermogensmeters en GPS zagen de renners de tastbare winst in snelheid, vertrouwen en energie-efficiëntie."

- Oscar Saiz

Oscar wijst erop dat off-road rijden essentieel is om een betere wielrenner te worden. Hij doelt op fietsers die regelmatig gaan mountainbiken of op onverharde paden gaan rijden. Rijders die hun off-road rijtechnieken meenemen naar de weg, zijn beter in het lezen van bochten, het bepalen van rempunten en het vasthouden van hun snelheid. Uiteraard zijn er wielrenners die deze vaardigheden van nature hebben, zonder off-road-ervaring. Maar het verfijnen van de rijtechniek kan voor beide groepen grote voordelen brengen.

Tijdens een test moesten rijders een afdaling van drie minuten rijden. De snelste rijder sloeg een gat van 15 seconden. Maar de tijdswinst was niet het belangrijkste verschil. De data van de vermogensmeters liet zien dat de snelste rijder een gemiddeld vermogen van 90 watt produceerde, terwijl een van zijn teammaten 180 watt vermogen leverde. Het verschil zat hem in de rijtechniek. Deze test toonde aan dat een goede techniek zowel de veiligheid, de snelheid als de efficiëntie verbetert in een afdaling. En het betekent ook dat je energie overhoudt voor de rest van de race.

Dit voorbeeld illustreert hoe belangrijk het is om verder te kijken dan de traditionele benaderingen. In elke sport is het van cruciaal belang om open te staan voor externe input om nieuwe inzichten te krijgen en vooruitgang te boeken. Techniek en innovatie uit het mountainbiken (zoals geavanceerde rijtechnieken) worden steeds populairder in het wielrennen. Omgekeerd vinden de inzichten uit het wielrennen, zoals de wetenschappelijke benadering van voeding en specifieke trainingsmethodes, hun weg naar het mountainbiken. Deze kruisbestuiving komt beide disciplines ten goede, verlegt de grenzen en zorgt voor progressie in beide sporten.

Tijdens de rit bespreken Tom en Jens allerlei aspecten zoals trainingsschema's en de memorabele momenten in hun carrières. Een gezamenlijk thema is het belang van plezier in wat je doet. Dat is een van aspecten die ervoor zorgde dat Jens bleef mountainbiken.

Hij zegt daar het volgende over:

"Ik vind het prachtig om elke dag te trainen en naar mijn eigen doelen toe te werken. Dat klinkt misschien egoïstisch, maar het geeft zoveel voldoening om onder druk te presteren. Dat was een van de belangrijkste redenen waarom ik ben blijven mountainbiken. Ik wilde mijn eigen ambities niet opgeven. Ik heb veel respect voor rijders die zich opofferen voor hun kopman, maar dat is niet wat ik ambieer. Mountainbiken is anders; het is een kleine, hechte groep van profrijders waar je individuele prestaties alles betekenen. Als je niet presteert, verlies je je plek. Het is mooi om je eigen doelen te stellen en alles in het werk te stellen om die te bereiken. Dat lukt niet altijd, maar als het wel lukt, zijn dat onvergetelijke momenten. Voor mij is mountainbiken niet zomaar een sport. Het is de perfecte balans tussen uitdaging en beloning en ik zou het voor geen goud willen missen."

Twee werelden, twee uitzonderlijke carrières: de ene gestopt als renner, de ander nog volop actief. Ondanks hun verschillen hebben Jens en Tom gemeen dat ze allebei gek zijn op fietsen. Tom vat het als volgt samen:

"Het is heerlijk om over onze sport te kletsen. Het zijn twee verschillende disciplines, maar er zijn ook overeenkomsten: het raceprogramma en het gestructureerde leven als atleet. Het was een fantastische dag om twee prachtige sporten te vieren,"

Vanuit het mountainbiken zijn diverse vernieuwingen richting de weg gekomen. De schijfrem (inclusief ICE technologie), steekassen, bredere velgen, tubeless banden, bredere banden en de daarmee gepaarde lagere bandendruk. 

In deze reeks verhalen gaan Nas-Raddine Touhami en Irmo Keizer op stap op de mountainbike met diverse gastrijders. We zoeken het dichtbij huis op zoek naar uitdaging en bovenal plezier. De routes zijn veelzijdig, vaak voorzien van een historisch tintje, maar vooral inspirerend.