Er is veel discussie onder monteurs en fanatieke fietsers over hoe je de juiste kettinglengte kunt bepalen. Sommigen zeggen dat je de ketting op de kleinste tandkrans moet leggen, zonder dat er schakels loshangen, en vervolgens twee, drie, vier of vijf schakels moet toevoegen. Anderen beweren dat je het beste de ketting op de grootste krans en grootste tandwiel kan leggen, en vervolgens korter kunt maken, of juist niet om wat speling te behouden.

Omdat er zoveel manieren zijn om je ketting te bekijken, vonden we het de hoogste tijd om enkele mythes over de lengte van je ketting te ontkrachten. 

In dit artikel delen we de basisprincipes van het juiste onderhoud van je SHIMANO-ketting met je. Natuurlijk is het geweldig om een nieuwe fiets helemaal vanaf het nulpunt op te bouwen. Maar dat gebeurt helaas niet zo vaak. Meestal kom je niet veel verder dan een oude ketting vervangen door een nieuwe. Zeker als je zuinig op je spullen bent, is het zinvol om jezelf af te vragen wanneer het tijd is om je ketting te vervangen.

Je vraagt je misschien af waarom je überhaupt je ketting zou moeten vervangen. Kettingen, cassettes en tandkransjes maken allemaal deel uit van de aandrijflijn. De overige onderdelen slijten ook sneller als de ketting is versleten. Van deze drie onderdelen is de ketting de zwakste schakel, omdat deze de meest kwetsbare onderdelen bevat: de schakels. Je kunt een SHIMANO-kettingmeter gebruiken om te bepalen of een ketting nog goed is of vervangen moet worden.

Door normale slijtage zullen de onderdelen van een ketting uiteindelijk uit elkaar staan, zodat de tanden van de kettingmeter volledig in de ketting zullen vallen. Dat is het moment om de ketting te vervangen. Voor SHIMANO-kettingen is het belangrijk om een SHIMANO-kettingmeter te gebruiken. Veel dealers gebruiken kettingmeters van andere merken, wat er vaak voor zorgt dat je je ketting sneller moet vervangen.  

Als een ketting eenmaal is versleten, moet je hem vervangen om te voorkomen dat hij breekt. Als dat laatste tijdens een rit gebeurt, kan je hele dag vol fietsplezier in het water vallen. Je ketting kan langer meegaan als je hem goed onderhoudt. Lees hieronder meer hierover.

Het punt waar beide uiteinden van de ketting elkaar overlappen, wordt de nulpositie genoemd. Zodra de nulpositie van de ketting op het achterste deel van de krans is ingesteld, kun je de uiteindelijke kettinglengte bepalen. Dit doe je door het aantal gebruikte kettingschakels op te tellen bij de nulpositie.

Het aantal toe te voegen schakels is afhankelijk van de volgende factoren: 

De fiets (een hardtail of full suspension fiets)

Het type verbinding (verbindingspen of quick link)

Het maakt ook uit of de nulpositie eindigt met twee dezelfde of twee verschillende schakels (zie grafiek). Daarom is het niet mogelijk om een standaardwaarde te geven waarmee je de kettinglengte kunt bepalen.

Overzicht: 

Hardtailfiets met verbindingspen + 5/6 schakels

Hardtailfiets met quick link + 4/5 schakels

Full suspension fiets met verbindingspen + 6/7 schakels

Full suspension fiets met quick link + 5/6 schakels

Voordat we bekijken hoe je de ketting inkort, willen we eerst iets belangrijks opmerken over de juiste montage van de ketting:

Zorg ervoor dat je de ketting goed door de achterderailleur trekt en dat het gemarkeerde gedeelte van de ketting naar buiten wijst. De ketting opnieuw monteren is een vervelend en tijdrovend klusje. Een goede vuistregel: check de ketting altijd twee keer, voordat je 'm verbindt.

Je kunt een ketting op twee manieren verbinden en openen of inkorten: met behulp van de verbindingspen of de quick link. Met een quick link heb je geen gereedschap nodig voor de montage. 

Als je een geklonken ketting wilt inkorten, is het belangrijk om de tijd te nemen om de ketting nauwkeurig in de kettingpons te plaatsen. Als de ketting een beetje kantelt in de kettingpons, kan de positioneringsplaat van de kettingpons beschadigd raken. Mogelijk moet je wat kracht uitoefenen om de pin van de ketting uit de schakel te verwijderen. Maar zet niet teveel kracht; werk met beleid.

Duw de verbindingspen op zijn plek met de kettingpons op dezelfde manier als toen je hem verwijderde. Dit is een precisiewerkje. Zorg dat de verbindingspen op de juiste manier op de kettingschakel zit en aan geen van beide zijden overlapt.

Tip: Als je geen gereedschap bij de hand hebt (bijvoorbeeld als je onderweg pech hebt) kun je een quick link op de bovenste kettinglijn bevestigen en deze met een beetje kracht op het pedaal laten vastklikken.

Let op: Dit vereist wat oefening en een perfecte positionering van de twee quick links. Wees voorzichtig en vraag bij twijfel hulp aan een fietsspecialist. Anders kan dit type quick link breken.

Een quick link mag je alleen openen met de TL-CN10 kettingpons van SHIMANO.

Als de ketting te kort is, kan je achterderailleur beschadigd raken. Je kunt dan niet meer in al je versnellingen schakelen. In lichtere versnellingen kan het lastig zijn om het pedaal rond te krijgen, en je derailleur kan lawaai beginnen te maken.

Als de ketting te lang is, zal je niet meer nauwkeurig kunnen schakelen met het achterderailleur, en zal de ketting gaan bungelen en een rammelend geluid maken.

Als je niet zeker weet of je ketting de juiste lengte heeft, vraag dan een deskundige monteur bij je plaatselijke speciaalzaak om dit voor je te controleren.

Een schone ketting is een gelukkige ketting (en een duurzame!). Maak je ketting regelmatig en grondig schoon. Ik raad aan om de ketting minstens elke tweede wasbeurt schoon te maken. Verwijder eerst al het oppervlakkige vuil van de ketting en gebruik daarna een ontvetter. Je kunt de grond het beste afdekken ter bescherming of naar een autowasstraat gaan omdat de oliën niet in de grond mogen komen. Zodra de ketting grondig is ontvet, kun je deze drogen en vervolgens nieuwe kettingolie aanbrengen.

Zorg ervoor dat de kettingolie op alle schakels komt. Houd hiervoor het flesje kettingolie tegen de binnenkant van de ketting en blijf aan de crank draaien totdat alle schakels zijn gesmeerd. De ketting moet vervolgens worden afgeveegd met een doek om overtollig olie te verwijderen. Anders zal het vuil zich snel opnieuw op de ketting verzamelen, waardoor de ketting sneller gaat slijten.

Als je een verbindingspen gebruikt:

• Een kettingpons
• Een nieuwe fietsketting met de juiste lengte voor het juiste schakelsysteem (9-speed, 10-speed, 11-speed of 12-speed)
• Een verbindingspen (meestal inclusief bij SHIMANO-kettingen)
• Een multitool voor onderweg

Als je een quick link gebruikt:

• Een fietsketting met quick link
• De originele TL-CN10 kettingpons van SHIMANO

Tip: Een quick link kan een redder in nood zijn als je op pad bent (bijvoorbeeld de SM-CN900). Een quick link is namelijk gemakkelijker te monteren dan een verbindingspen als de ketting breekt.